[1] سوره ی انفال آیه 41. وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبى‏ وَ الْیَتامى‏ وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ ...

[2] کنز العرفان، تصحیح عقیقی بخشایشی، ص 29.

[3] کنز العرفان، تصحیح عقیقی بخشایشی ، ص 179 و ص 242.

[4] ترجمه تفسیرالمیزان، ج 9، ص 118.

[5] ترجمه تفسیرالمیزان، ج 9، ص 120.

[6] وسائل الشیعه، ج 6، باب 8 (ابواب ما یحب فیه الخمس) ج، 5.

[7] ترجمه ی المیزان، ج 9، ص 137، 136

[8] ترجمه ی المیزان، ج 9، ص 118.

[9] الدر المنثور، ج 3، ص 186، به نقل المیزان، ج 9، ص 138.

[10] بدایة المجتهد، ابن رشد، کتاب الجهاد، ص 382، 383.

[11] بدایة المجتهد، ابن رشد، کتاب الجهاد، ص 382.

[12] پرسش ها و پاسخ ها، ج 10، ص 32 (احکام خمس)

[13] امام رضا (ع) می فرمایند: ان اخراجه (خمس) مفتاح رزقکم و تمحیص ذنوبکم. «پرداخت خمس کلید جلب روزی و وسیله آمرزش گناهان است» وسائل الشیعه، ج 6، ابواب الانفال، باب 3، ج 2.

[14] تفسیر نمونه، ج7 ص 184

[15] همان، ص 183.

https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa986

******************************************************

• : ما هو دلیل وجوب الخمس و ما هی وجوه مصارفه فی الفقه الشیعی و لماذا أهل السنة لم یأخذوا بهذا الحکم؟
• 
  
  پرسش های مرتبط

  • دلیل وجوب خمس و مصرف آن از نظر شیعه چیست و چرا اهل سنت بدان پای بند نیستند؟
  • نحوه محاسبه خمس اقلام مصرفی باقی مانده در پایان سال خمسی چگونه است؟
  • چرا باید سهم امام (ع) را به مجتهد جامع الشرایط داد؟
  • آیا می توان خمس خانه خود را به فرزند طلبه خود بدهیم؟
  • خمس چیست؟ و بر چه مواردی تعلق می گیرد؟
  • آیا خانه‌ای که اجاره داده شده است، و نیز به بهای اجاره آن و اتومبیل خمس تعلّق می‌گیرد؟
  • 1. آیا منزلی که انسان در آن زندگی نمی‌کند خمس دارد؟ 2. آیا وکیل شرعی می‌تواند از سهم امام(ع) برای خرید منزل به کسی کمک کند؟ 3. آیا می‌توان خمس را به وکیل مرجع تقلید پرداخت کرد؟ 4. خمس کتاب چگونه است؟
  • آیا کسی که مبلغی را به عنوان خمس، دریافت می‌کند باید تحقیق کند که آیا دهنده‌ی خمس، از مرجع تقلید خود اجازه گرفته است؟

***نسیم معرفت***

 

نگاهي دوباره به برخي از احكام خمس + تاریخ انتشار هفدهم اسفند 1395.

 

تهران - ايرنا - برخي هنوز نمي دانند خمس به چه كساني تعلق مي گيرد و چگونه بايد آن را پرداخت كرد و حالا پس از 38 سال همايشي براي نهادينه كردن فرهنگ خمس در جامعه تشكيل شده است.

به گزارش خبرنگار ايرنا، در 38 سالي كه از پيروزي انقلاب اسلامي مي گذرد ، هزاران همايش و كنگره و برنامه به منظور تبيين مسائل مختلف فرهنگي و ديني برگزار شده است ولي در اولين روزهاي آخرين ماه از سال 95 براي نخستين بار شاهد برپايي همايشي با عنوان خمس و تعالي فرهنگ جامعه در شهر قم بوديم تا مردم و مسئولان، احياي اين فريضه را جدي تر بگيرند.
آيت الله غلامعلي نعيم آبادي كه در سه دهه گذشته به عنوان نماينده ولي فقيه در استان هرمزگان كمر همت براي خدمت به مردم آن خطه بسته، عزم خود را جزم كرده تا بنيادي را براي ترويج فرهنگ خمس راه اندازي كند، همانگونه كه در 38 سال گذشته براي احياي فرايضي همچون نماز، زكات و امر به معروف ستادهايي راه اندازي شده است.
اينك امام جمعه بندرعباس به عنوان رئيس هيات امناي بنياد احياي فرهنگ خمس پرچم اين فريضه را برافراشته و قرار است هر سال همايشي با موضوع خمس از ديدگاه هاي اقتصادي، سياسي و اجتماعي برپا شود.
فرصتي مهيا شد تا برخي مسائل مربوط به فريضه خمس را با اين پژوهشگر باسابقه ديني در ميان بگذاريم و ما هم براي ترويج فرهنگ اين واجب الهي گامي هرچند كوچك برداشته باشيم.
آيت الله نعيم آبادي هفته گذشته با حضور در ايرنا ضمن بازديد از بخش هاي مختلف اين رسانه، با خبرنگاران به گفت و گو نشست و علاوه بر بيان برخي از ديدگاه هاي اقتصادي به سوالات ايرنا در زمينه خمس پاسخ داد. مشروح اين مصاحبه را در ادامه مي خوانيد:
** ايرنا: اهميت و جايگاه خمس در احكام ديني چيست؟

آيت الله نعيم آبادي : برخي از واجبات و محرمات دامنه محدودي دارند اما خمس از آن دسته واجباتي است كه دامنه خيلي وسيعي دارد. يعني خمس در نماز و حج و ساير واجبات تاثيرگذار است.  به عنوان نمونه اگر كسي با مالي كه خمس آن را نپرداخته، لباسي خريداري كند و با آن لباس نماز بخواند، نمازش باطل است و بايد قضاي آن را بجا آورد و براي چنين شخصي خيلي سخت خواهد بود كه يك سال نمازهايي را كه خوانده دوباره بخواهد قضاي آن نمازها را بخواند.
همچنين اگر كسي با مالي كه خمس آن را نداده، زميني را خريداري كند، نمازش در آن محل باطل است و اين مساله در حج نيز وجود دارد. يعني اگر شخصي با مال خمس نداده، مكه برود، نماز طوافش باطل است و مناسك حجش به شدت آسيب مي بيند.
خمس در معاملات نيز اثرگذار است. يعني همانگونه كه اگر شما با پول شريكتان معامله كنيد و جنسي را بخريد، چون شريك شما راضي نيست، آن معامله باطل است ، لذا اگر با پولي كه خمس آن را نپرداخته ايد، معامله اي انجام دهيد، آن معامله با مشكل مواجه خواهد بود.
حضرت امام خميني(ره) در اين زمينه مي فرمود : اگر معامله اي با مال غيرمُخمَّس انجام شود، بايد حاكم شرع آن را تاييد كند و گرنه آن معامله باطل است.
بسياري از مردم مي گويند باتوجه به حقوق ناچيز كارمندي و كارگري خمس به آنان تعلق نمي گيرد ولي بايد گفت خمس بر مازاد مخارج زندگي تعلق مي گيرد كه اين مازاد ممكن است صد ميليارد تومان باشد و گاهي چند كيلو برنج و قند باشد. يعني هر كسي كه درآمدي دارد بايد محاسبه كند كه چقدر از اين حقوق و درآمد در آخر سال اضافه است. فرقي در اموال منقول و غيرمنقول نيست. اگر خانه، خودرو و تجهيزات زندگي مطابق شان افراد باشد، خمس به آن تعلق نمي گيرد ولي اگر مثلا يك كارمند خودرويي 500 ميليون توماني بخرد، بايد خمس آن را بپردازد. اگر خانه و امكانات متناسب با شان و جايگاه اجتماعي انسان باشد، خمسي به آن تعلق نمي گيرد و تشخيص اين مساله نيز با خود انسان است كه آن نيز بايد در چارچوب شرع باشد.
** آيا در خمس دادن بايد قصد خاصي داشت؟

نعيم آبادي: خمس جزو مسائل عبادي است. يعني اگر كسي بدون قصد قربت 10 بار هم خمس بدهد، وظيفه او ساقط نمي شود. چون انسان فقط بايد براي رضاي خدا خمس بدهد. البته خمس فقط يك كار مالي محسوب نمي شود و يك تكامل رواني هم در آن وجود دارد و روح و روان انسان جلا پيدا مي كند.  خمس در نزديك شدن انسان به امام زمان (عَج) اثر دارد و دعاي ولي عصر (عَج) را درپي دارد. يعني پرداخت خمس در جلب دوستی آن حضرت و نپرداختن خمس در سلب دوستي امام زمان تاثير دارد و امام هشتم درباره كساني كه خمس مي دهند فرمود كه دعاي آن حضرت شامل حال آنان مي شود.
امام رضا (عَلَیهِِ السَّلامُ) همچنين فرمود «اِنَّ الخُمسَ عَونُُ لَنا عَلَي دينِِ» يعني پرداخت خمس يك يار و ياور براي ما در دين است. به عبارت ديگر با پول خمس مي توان دين خدا را به شكل هاي گوناگون ياري كرد.
در جهان كنوني بيش از چهار هزار و 500 اُتاق فكر عليه جهان سوم و به ويژه ايران فعاليت مي كند كه دو هزار و 500 اُتاق آن در آمريكاست و هجوم فرهنگي دشمنان امروز به گونه اي است كه عقايد ما را نشانه رفته و ما بايد در مقابل اين هجمه فرهنگي فعاليت كنيم و لذا بايد خمس را بهترين پول زندگي خود بدانيم. چون در راه دين و قرآن هزينه مي شود.
** ايرنا: برخي افراد ترجيح مي دهند خمس خود را به مراكز خيريه بدهند. آيا اين كار صحيح است؟

نعيم آبادي: برخي مي گويند چرا خمس خود را به حوزه هاي علميه و مراجع تقليد بدهيم و آن را به مراكز خيريه مي دهند ولي سؤال من اين است كه براي ياري دين بايد كجا را تقويت كرد و‌ كدام مركز بهتر از حوزه هاي علميه مي تواند به بهترين شكل اين كار را انجام دهد؟  شما درس تفسير آيت الله عبدالله جوادي آملي يا آثار مرحوم علامه سيدمحمدحسين طباطبايي صاحب تفسير الميزان را ببينيد. كدام مركز كتاب خدا را اينگونه تفسير مي كند يا كدام مركز فقه آل محمد (عَلَیهِِمُ السَّلامُ) ، تاريخ اسلام و فلسفه اسلامي را در مقابل فلسفه غرب بررسي مي كند و اگر هرجايي اينگونه دين خدا را ترويج مي كند، وظيفه داريم آن مراكز را تقويت كنيم.  البته اگر خمس به عنوان يك وظيفه ديني مطرح نبود، باز هم وظيفه شرعي داشتيم كه در اين كارها به كمك دين بشتابيم و حوزه هاي علميه از ابتدا يك جايگاه مردمي داشته ولي چون ميزان پرداخت خمس كم است، اين وجوهات بيشتر به حوزه ها پرداخت مي شود.
** ايرنا: برخي به افراد فقير و نيازمند صدقه مي دهند يا براي عاشورا و عزاي حسيني به ديگران غذا مي دهند و در ماه مبارك رمضان سفره افطاري پهن مي كنند ولي تصورشان اين است كه چنين كارهايي آنان را از پرداخت خمس مُعاف مي كند. چه پاسخي به اين افراد بايد داد؟

نعيم آبادي: در هر كشوري مي بينيد كه هم صدقات و كمك به همنوعان و هم موقوفات وجود دارد. مثلا جايزه نُوبِل به نوعي يك موقوفه بزرگي است كه با اهداف مقدسي تاسيس شده ولي به انحراف كشيده شد و بارها ديده ايم كه اين جايزه صلح را به افراد خبيث و جنگ طلب داده اند. البته گاهي نيز اين جايزه به افرادي مانند راشِل كارسون تعلق گرفته كه نويسنده كتاب «بهار خاموش» است و بارها به زبان هاي مختلف ترجمه شده است.  كسي كه جايزه نوبل را به ارزش ميليون ها دلار به برندگان اعطا مي كند، نمي تواند به اين بهانه از پرداخت ماليات خودداري كند.
مسائل مالي در اين زمينه دو قسم است و در هر كشوري حقوقي واجب و حقوقي برخاسته از دل وجود دارد و لذا اگر بانيان نوبل صد جايزه ديگر هم درست مي كردند، بايد ماليات خود را نيز مي دادند.
عبادات در اسلام شامل واجبات و مستحبات است و مي توان مستحب را انجام نداد ولي اگر كسي به انجام مستحبات پرداخت، نمي تواند آن را ملاكي براي ترك واجبات قرار دهد و ترك امور واجب نيز پيامدهاي منفي دارد كه آثار آن متوجه انسان مي شود.  بر همين اساس در اسلام خمس و زكات به عنوان دو تكليف واجب ديني مطرح است و كسي كه به زيارت امام رضا (عَلَیهِِ السَّلامُ) در مشهد رفته، نمي تواند خود را بي نياز از انجام مناسك حج بداند. چون زيارت مستحب است ولي انجام حج واجب است.
** ايرنا: خمسي را كه مردم پرداخت مي كنند، در كجا هزينه مي شود؟

نعيم آبادي: خمس معمولا به يك پنجم از دارايي انسان تعلق مي گيرد كه در طول يك سال بيش از هزينه و خرج هاي معمولي است.  ممكن است اداره ماليات براي هر شهروند مالياتي تعيين كند ولي تمام شهروندان مكلف به پرداخت آن هستند و در هر صورت اداره دارايي به سراغ آنها خواهد رفت و در بدهي بانكي نيز اين گونه است و اگر بازپرداخت وام بانكي به تاخير بيافتد، بانك ها جريمه ديركرد هم مي گيرند [اگر چه جریمه دیرکرد اشکال دارد و برخی فقهاء صریحا آن را حرام می دانند] ولي پرداخت خمس اينگونه نيست.  يعني اگر كسي نتوانست خمس خود را بپردازد، مي تواند آن را به صورت اقساط و در هر زماني كه قادر بود، بپردازد و با اجازه نماينده مرجع پرداخت آن را به تاخير بياندازد و حتي اگر انسان خمس خود را پرداخت نكند، هيچ مرجعي او را بازخواست نمي كند و انسان فقط در پيشگاه الهي بايد پاسخگو باشد.
بخشي از خمسِ پرداختي مربوط به سادات و بخشي نيز مربوط به غيرسادات است كه بخش سادات به عنوان سهم امام است كه در زمان غيبت به دست مراجع تقليد و حاكم شرع است و به سادات فقير پرداخته مي شود ولي اگر در شهري تعداد سادات كم بود بقيه آن را به غيرسادات فقير مي پردازند.  [  تذکر : خُمس دارای دو سهم است : 1- سهم امام (عَلَیهِِ السَّلامُ) 2- سهم سادات . بر اساس آیه خمس وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبی‏ وَالْیَتامی‏ وَالْمَساکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ ( آیه 41 از سوره انفال) ، جهت مصارف خمس ، شش سهم مقرر شده است که سه سهم یعنی سهم خدا و رسول (ص) و ذی القربی(اهل بیت ع) به عنوان سهم امام  (عَ)  و برای امور عام المنفعه و مصالح مسلمین و ترویج دین و حوزه های علمیه مصرف می شود  و سه سهم دیگر یعنی سهم یتیمان و مساکین  و در راه ماندگان به عنوان سهم سادات می باشد که برای سادات نیازمند مصرف می گردد  و غیر سادات از زکات استفاده می کنند اگر چه در مواردی با اجازه مراجع  به غیر سادات هم می توان خمس داد ...  . استاد سیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجی ]

فلسفه خمس و زكات فقط تامين زندگي فقراست و به تعبير آيت الله ناصر مكارم شيرازي سهم سادات به نوعي احترام به فرزندان پيامبر اكرم (ص) است ولي به فقراي ديگر نيز تعلق مي گيرد.
البته مصرف خمس فقط براي سادات فقير و حوزه هاي علميه نيست و هر كاري را مي توان با خمس انجام داد و دست مراجع تقليد در اين زمينه باز است. اگر نياز حوزه در اين زمينه بيشتر باشد، به حوزه پرداخت مي شود ولي ممكن است بر اثر زلزله نياز مالي براي زلزله زدگان بوجود بيايد يا به علت سيل و ساير آسيب هاي طبيعي مراجع اجازه مصرف خمس در اين موارد بدهند.

مصارف خمس شامل رفع همه نيازهاي جامعه است. مثلا دانشگاه و مسجد و كتابخانه بسازيم يا كتاب هاي ديني مانند نهج البلاغه و حتي كتاب هاي دانشگاهي چاپ كنيم كه تعيين چنين مواردي به دست فقيه عادل است. البته همه اين مثال ها براي زماني است كه ميزان خمس پرداخت شده تكافوي آن ها را بدهد.   آيت الله مكارم شيرازي مي گويد : [خمس يك واجب مخفي است و امروز پرداخت خمس، كمرنگ است و اگر روزي پرداخت خمس به اندازه رفع نياز جامعه باشد، بسياري از مشكلات كنوني جامعه حل خواهد شد و يا به حداقل خواهد رسيد] و بنده گاهي در بندرعباس حتي به دانشجويان يا خانواده هاي فقير كمك مي كنم.
همانطور كه گفتم مصرف خمس فقط براي طلاب نيست ولي چون ميزان پرداخت خمس كم است بيشتر به طلاب پرداخت مي شود.  مسائل مالي حوزه هاي علميه از محل خمس تامين مي شوند ولي چون ميزان آن كم است بايد گفت به اندازه بخور و نمير است. چون كمترين حقوق يك كارگر ساده يك ميليون تومان است در حالي كه كمترين شهريه يك طلبه در شهرستان 280 تومان است و استادي كه در حوزه تدريس مي كند حداكثر 480 هزار تومان مي گيرد.
** ايرنا: آيا مردم مي توانند خودشان خمس را به نيازمندان بدهند؟

نعيم آبادي: فتواي فقها در اين زمينه متفاوت است. آيت الله سيدعلي سيستاني اجازه مي دهد كه افراد سهم سادات را خودشان به نيازمندان سادات پرداخت كنند. يعني نيمي از خمس خود را به سيد فقير بدهند ولي بقيه مراجع مي گويند اين پرداخت ها بايد با اجازه و تاييد مرجع تقليد باشد كه از جمله حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب مي گويند بايد با اجازه مجتهد باشد.  البته اگر كسي به نيت سهم سادات به فقيري كمك كند يا اگر كسي براي هزينه ساخت مسجد به نيت خمس كمك كند و با اجازه مرجع تقليد باشد، كافي است.
** ايرنا: وظيفه بنياد بين المللي احياي فرهنگ خمس چيست؟

نعيم آبادي : وظيفه اين بنياد فقط تبيين فرهنگ خمس است و اگر يك ميليارد تومان به عنوان خمس به اين بنياد بدهند، قبول نمي كنيم.  تاسيس چنين بنيادي آثار و بركات فراواني خواهد داشت. يكي از مسئولان استاني نقل مي كرد كه تا قبل از تاسيس ستاد احياي زكات مردم سالانه 10 ميليون تومان مي پرداختند ولي امسال اين مبلغ به يك ميليارد تومان رسيده است و اگر موضوع خمس فرهنگسازي شود و مردم به احكام و مسائل آن آشنا شوند، بسياري از مشكلات جامعه حل خواهد شد.  همايشي كه دو هفته پيش برگزار شد، در واقع شروع كار بود و ما خواستيم جامعه از اين مسائل باخبر شود. به عبارت ديگر كار ما تازه شروع شده است و گرنه برگزاري يك همايش نمي تواند فرهنگ خمس را در جامعه نهادينه كند.

**خبرنگار: محمدرضا جعفرملك**انتشار دهنده: جواد دهقاني

https://www.irna.ir/news/82455713/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%8A-%D8%AF%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D9%8A-%D8%A7%D8%AD%D9%83%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D9%85%D8%B3

**********************************************

** دانایی در احکام و مسائل شرعی یک نوع فقاهت است (آیت الله سیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجی)

• درآمد روحانیت و حوزه های علمیه از کجا تأمین می شود؟
• آیا طلبه ای که کار فرهنگی می کند و دیگر درس خارج نمیرود، می تواند شهریه بگیرد؟
• 
  
• https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa27736

گفتاری از حضرت آیت الله مصباح یزدی

در زمینه بحث انفاق، تذکر نکته ای که به هم لباسی های بنده و دوستان طلبه مربوط می شود خالی از لطف و فائده نخواهد بود؛چرا که گاهی دوستان ما ازین نکته غافل میشوند. غیر از بحث تزاحم تکالیف که اشاره کردیم درس خواندن یک طلبه نباید مانع از انجام واجبات دیگر نظیر بِرّ والدین و صِلَه رَحِم توسط او شود؛ مسئله دیگری که در اینجا وجود دارد انفاق واجبی است که گاهی به گردن برخی از ما طلبه ها می آید و ما از ان غافلیم .

همه می دانند که زندگی نوع ما طلبه ها از راه وجوهات شرعی اداره می شود. پول هایی که مردم به عنوان خمس و زکات و سایر وجوه به مراجع و علما می پردازند، توسط آن بزرگواران به عنوان شهریه در اختیار طلاب قرار می گیرد تا در مصارف زندگی خود هزینه کنند. این وضعیت موجب می شود که گاهی دوستان طلبه ما تصور کنند که چون زندگی ما از راه خمس و زکاتی که مردم می پردازند تامین می شود، پس دیگر بر خود ما پرداخت خمس واجب نیست. از این رو دیده می شود برخی از طلاب براساس چنین ذهنیتی، در زندگی خود حساب سال ندارند. این دوستان توجه نمی کنند که بر فرض هم چنین مسأله ای صحیح باشد اما گاهی یک طلبه ممکن است درآمدهایی از غیر راه شهریه و وجوهات شرعی داشته باشد. ندادن خمس علاوه بر آن که از گناهان کبیره است و آثار بسیار بدی نیز بجا می گذارد ، خوردن مال حرام [است و] ، غیر از جهنم و عذاب، قساوت قلب و شقاوت می آورد. کسی که اموال مردم و مال حرام در شکمش انباشته شده باشد، دیگر میل به عبادت و رغبت به کار خیر پیدا نمی کند، توفیقاتشان سلب می گردد و دعایش مستجاب نمی شود

در واقع دو نکته در این زمینه وجود دارد که دوستان باید توجه کننند:

نکته اول این که اگر چیزی از شهریه زیاد بیاید و خرج نشود، باید به بیت المال باز گردانده شود. شهریه ای که آقایان مراجع از محل وجوهات شرعی به طلاب می پردازد معمولاًًًًًًً به عنوان مصرف به آنها داده می شود. ازاین رو اگر فرضا طلبه ای مقداری از شهریه ای را که به این عنوان به او داده می شود مصرف نکرد، مالک آن اضافه نیست و باید آنرا به بیت المال باز گرداند. این نکته بسیار مهمی است که گاهی برای برخی دوستان طلبه سوء تفاهم می شود و از آن غفلت می کنند. برای آن که این مساله واضح ترشود خوب است به مساله شبیه آن توجه کنیم:

در پرداخت خمس و زکات و وجوهات شرعی برای آن که مردم به زحمت نیفتند و لازم نباشد مستقیماً به دفتر خود علما مراجعه کنند، معمولاً مراجع عظام تقلید در شهرها و مناطق مختلف وُکلایی دارند که مردم به آنها مراجعه می کنند. اکنون فرض کنید کسی از طرف مرجعی برای أخذ وجوهات اجازه دارد و مجاز هم هست که ثلث آن را در نیاز های شخصی خود ش صرف کند. در این جا موارد متعددی پیش می آید که مبالغی از وجوهات نزد وکیلی جمع می شود و او نیازی به استفاده از آن را ندارد. حال اگر فرضاً این این وکیل از دنیا برود، این گونه نیست که این اموال به وَرَثَه او منتقل شود، بلکه این اموال به امانت نزد او بوده و اکنون که از دنیا رفته به بیت المال باز می گردد. در مورد طلبه ای هم که شهریه به عنوان مصرف به او داده می شود مسأله دقیقا همین طور است و در صورت عدم مصرف، کل آن مازاد باید به بیت المال باز گردانده شود.

نکته دوم در همین زمینه این است که یک طلبه ممکن است غیر از شهریه درآمدهای دیگری هم داشته باشد. برای مثال، کتاب یا مقاله ای نوشته و حَقُّ التَّألیفی گرفته، یا منبری رفته و در إزای آن وجهی به او داده اند. این درآمدها دیگر شهریه و از محل وجوهات شرعی نیست تا گفته شود شهریه خمس ندارد، بلکه حساب آنها جدا است و در صورت اضافه آمدن از مخارج سال حتماً باید خمس آن پرداخته شود. بنابراین کسی نمی تواند با این عذر که من خودم از راه شهریه و مصرف خمس زندگی می کنم، خود را از داشتن حساب سال معاف و معذور بدارد. این که من همیشه بدهکار هستم و هشتم گرو نه است، دلیل مُوجّهی برای نداشتن حساب سال و پرداخت نکردن خمس نیست. مسلمان باید سال خمسی داشته باشد و در موعد مقررحساب زندگی اش را رسیدگی کند و حتی اگر مبلغ ناچیزی از درآمد سالش زیاد آمده خمس آن را بپردازد. حتی اگر صد تومان یا هزار تومان هم اضافه آمده باشد، باید خمس آن را پرداخت کرد. کسی که خمس مالش را، هر چقدر هم کم و ناچیز باشد، پرداخت نکند غاصب محسوب می شود و کارش مصداق بارز «غصب» است؛ آن هم نه غصبی مثل غصب های دیگر، بلکه این کار، غصب مال امام معصوم (عَلَیهِِ السَّلامُ)  و ذریه رسول خدا (صَلَّی اللهُ  عَلَیهِ وَ آلِهِ) و سادات و بدترین غصب ها است. از این رو نداشتن سال مالی و نپرداختن خمس مساله ای بسیار خطرناک است و نمی توان با این بهانه که «من درآمدی ندارم و خودم برای گذراندن زندگی از سهم امام مصرف می کنم» از زیر بار این شانه خالی کرد. حتی کسانی که از کمک های مالی خانواده شان استفاده می کنند، اگر می دانند که آنها اهل خمس نیستند و وجوهات نمی دهند، باید پولی را که از آنها دریافت می کنند تخمیس کرده و وجوهات آن را بپردازد و سپس مصرف کنند. مؤمنان باید در خانواده خود این مساله را به دختر و پسرهایشان هم که در ابتدای سن تکلیف هستند یاد بدهند و به آنها تاکید کنند که از همان ابتدای سن تکلیف برای خودشان سال خمسی و حساب سال باشند و حتی اگر یک دو ریالی هم خمس به آنها تعلق می گیرد آن را پرداخت کنند.

ندادن خمس علاوه بر آن که از گناهان کبیره است و آثار بسیار بدی نیز بجا می گذارد. خوردن مال حرام [است و]، غیر از جهنم و عذاب، قساوت قلب و شقاوت می آورد. کسی که اموال مردم و مال حرام در شکمش انباشته شده باشد، دیگر میل به عبادت و رغبت به کار خیر پیدا نمی کند، توفیقاتشان سلب می گردد و دعایش مستجاب نمی شود. ترتب این آثار سوء نیز فقط مربوط به کسانی نیست که میلیونی و میلیاردی خمس بدهکارند و نمی دهند، بلکه افرادی مثل ما هم که چندان مال و ثروتی ندارند ممکن است به این عواقب دچار شوند. بنابراین باید توجه کنیم که برای پرداخت خمس لازم نیست حتما سرمایه دار و صاحب درآمد و ثروت میلیاردی باشیم و با همین درآمد اندک و زندگی معمولی هم می توانیم به سهم خودمان مشمول پرداخت خمس واقع شویم.

در هر صورت، خلاصه قسمت اخیر بحث این شد که: ما طلاب باید توجه داشته باشیم پرداختن به درس و بحث و ادای این تکلیفِ واجب، ما را از انجام واجبات دیگر نظیر بِرّ والدین و کمک مالی به آنها در صورت توان، صِلَه رَحِم، رعایت حقوق همسر، فرزندان، بستگان و همسایگان باز ندارد. همچنین از انفاق های مالی واجب نباید غافل باشیم و گمان نکنیم که چون خود ما شهریه می گیریم و سهم امام مصرف می کنیم، نیاز به داشتن سال مالی و حساب سال و پرداختن خمس از سایر درآمدهایمان نداریم.

انتخاب از: سید مهدی موسوی

منبع : کتابِ رستگاران ، حضرت آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1387، ص256 ،258.

https://article.tebyan.net/112921/%D8%AE%D9%85%D8%B3-%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%A8

*****************************************************

پرسش : اگر فردی حاضر به پرداخت خمس نباشد و بگوید هر وقت خواستم به سفر‏‎ ‎‏حج بروم خمس می دهم، آیا کفایت می کند و آیا در این صورت مال او حرام نخواهد‏‎ ‎‏بود؟ ‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، مالی که مُتعلَّق خمس شده تصرف در آن پیش از پرداخت‏‎ ‎‏خمس حکم غصب دارد.(امام خمینی)

منبع : استفتائات امام خمینی جلد 4 ص466 .) خمینی

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 . 

سؤال : کسی که مقروض است و پول جمع می کند تا قرض خود را بدهد ، اگر از این پولی که جمع می کند‏‎ ‎‏سال بگذرد آیا خمس به آن تعلق می گیرد یا خیر ؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی ، پولی که جمع می کند سرسال خمس دارد ، مگر این که قرض برای مَؤونه همان سال‏‎ ‎‏باشد . (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3  .
*****************************************************

سؤال : شخصی دارای دو خانه است در دو شهر ؛ گاهی زن و بچه هایش داخل آن خانه‏‎ ‎‏زندگی می کنند و گاهی داخل آن خانۀ دیگر ؛ آیا هر دو خانه هایش جزء مؤونه حساب‏ می شود یا نه ؟ به طور واضح ، نظریۀ خود را مرقوم فرمایید .‏
‏‎

پاسخ : بسمه تعالی، اگر به هر دو خانه برای زندگی نیاز دارد، از مؤونه هستند.   (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3  .

*******************************************

خمس پول فروش خانهس فروش خانه

پرسش : شخصى از درآمد كسب، خانه اى خريده و چند سال در آن زندگى مى كند، سپس آن را مى فروشد تا خانه ديگرى تهيه نمايد؛ چنانچه اين پول تا سر سال خمسى باقى بماند، خمس دارد؟

پاسخ :

امام خمینی : پول فروش آن فورا خمس دارد؛ مگر اينكه خانه را با خانه ديگر معاوضه كند.

آيات عظام بهجت و نورى همدانی : اگر بدون پول فروش، نمى تواند خانه ديگرى تهيه كند، چنانچه تا سر سال خمسى باقى بماند، خمس ندارد.

آيات عظام تبريزى، سيستانى، صافى و فاضل لنکرانی : به مقدار سود آن (تفاوت ارزش خريد و ارزش فروش) سر سال خمسى، خمس تعلق مى گيرد.[۳]

آيات عظام خامنه اى و مكارم شیرازی : خمس ندارد.[۴]

آيه اللّه وحيد خراسانی  : بنابر احتياط واجب، به مقدار سود آن (تفاوت قيمت خريد و قيمت فروش) سر سال خمسى، خمس تعلق مى گيرد.[۵]

• [۱]امام خمینی ، استفتائات، ج ۱، س ۶۵ و ۱۷۳.
• [۲]بهجت، توضيح المسائل، ۱۳۹۱؛ نورى، استفتائات، ج ۱، س ۲۶۳.
• [۳]سيستانى، منهاج الصّالحين، م ۱۲۱۳؛ صافى، توضيح المسائل، ۱۷۹۰ و ۱۷۷۹؛ تبريزى، استفتائات س ۸۴۱؛ فاضل، جامع المسائل، ج ۲، س ۴۸۵.
• [۴]خامنه اى، اجوبة، س ۹۸۶؛ مكارم، استفتائات، ج ۱، س ۳۱۴.
• [۵]وحيد، توضيح المسائل، م ۱۷۷۸. (احكام خمس،پرسمان).
• 
  
• http://hadana.ir/%D8%AE%D9%85%D8%B3-%D9%BE%D9%88%D9%84-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87/
• 
  

سؤال : آیا اگر کسی علاوه بر منزل مسکونی خویش منزلی برای سکونت افراد تحت‏‎ ‎‏تکفل خویش ـ مثلاً مادرش ـ داشته باشد به آن خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خمس ندارد.  (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3  .
****************************************************

پرسش : پولی را از ارباح مکاسب وسط سال و غیره مثلاً قرض گرفته خرج‏‎ ‎‏وسایل‏‎ ‎‏قالیبافی برای فروش می کند؛ بعد از یک سال و چند ماه قالی بافته می شود؛ طریقه ‎‏تخمیس پول قالی چگونه است؟ در ضمن پولی را که قرض گرفته، به اقساط در چند‏‎ ‎‏ماه می پردازد.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، سر هر سال باید موجودی قالی را حساب کند و زاید بر‏‎ ‎‏مقداری که راجع به آن بدهکار است و مقداری که قبلاً خمس آن داده شده‏‎ ‎‏را تخمیس نماید . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

سؤال : آیا خمس به اجناسی که قیمت آن ها بسیار پایین است نیز تعلق می گیرد؟ مثلاً اگر یک بسته آدامس و‏‎ ‎‏یا چند عدد گچ بیشتر از یک سال بلااستفاده بماند باید خمس آن ها را پرداخت؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خمس دارد.  (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3  .
*****************************************************

‏‏سؤال :  آیا لوازم آرایشی که مورد استفاده قرار می گیرد مثلاً ماتیکی که از آن استفاده می شود، اگر بعد از یک‏‎ ‎‏سال مقداری از آن در ته قوطی بماند به آن مقدار باقیمانده خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خمس دارد. (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

سؤال : بسمه تعالی‏ ، شخصی منزلی برای سُکنا دارد. بعداً که بچه هایش بزرگ می شوند این منزل را در‏‎ ‎‏اختیار بچه هایش می گذارد که آن ها در آن منزل بنشینند و خودش منزل دیگری از ربح‏‎ ‎‏مکاسب برای خودش تهیه می کند. البته منزل اول را به بچه ها نمی بخشد. بچه هایش‏‎ ‎‏هم فقیر نیستند؛ اما همین طور از جهت علاقه‏‏ پدر و فرزندی یا مادر و فرزندی‏‎ ‎‏می گوید: فعلاً شما در این منزل بمانید. آیا با این وصف، منزل اول از مؤونه او خارج‏‎ ‎‏است و مُتعلَّق خمس خواهد بود یا این که هنوز به مؤونه باقی است و‏‎ ‎‏خمس ندارد؟‏‎ ‎‏آیا فرق است بین این که منزل مزبور را در اختیار بچه ها گذاشته باشد یا این که هنوز در‏‎ ‎‏اختیار آن ها نگذاشته؛ ولی می گوید: من محتاجم به این که این منزل را در اختیار‏‎ ‎‏بچه هایم بگذارم و همچنین آیا فرق است بین فقر بچه ها یا غنای آن ها یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، مسکن در اختیار فرزند قرار دادن اگر از شؤون لایق به حال‏‎ ‎‏شخص باشد به نحوی که ترک آن با فرض تمکّن عیب و وهن بر او‏‎ ‎‏محسوب شود و مسکن را پس از استغنای شخص خودش در اختیار‏‎ ‎‏فرزند گذاشته باشد، خمس ندارد و گرنه خمس دارد و در هر دو صورت،‏‎ ‎‏فقر و غنای فرزند میزان نیست.  (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3

**********************************************
سؤال : حضور محترم رهبر کبیر انقلاب و مرجع تقلید شیعیان جهان، روح الله‌ الموسوی‏‎ ‎‏الخمینی حفظه الله‌ تعالی، محترماً به محضر گرامی عرضه می دارد:‏

‏‏این جانب که یک فرد کارگر می باشم و مدت بیست و یک سال است که در‏‎ ‎‏کارخانه ای کار می کنم و با حقوق هفت تومان شروع به کار کردم تا الآن که به 7339‏‎ ‎‏تومان ثابت رسیده ام. در سال 1357 وجوهاتم را داده ام و به مکه رفته ام و بعد از این‏‎ ‎‏تاریخ 200 هزار تومان خرج کردم و یک خانه در دهات ساختم برای خودم و‏‎ ‎‏می خواهم خانه ای را که در تهران دارم واگذار کنم به پسرم که به سن بلوغ رسیده است‏‎ ‎‏و پسر و دخترم دم بخت هستند. آیا خمس آن را باید بدهم یا برای پسر و دخترم‏‎ ‎‏خرج  کنم؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خانه ای که فعلاً مورد سکونت نیست اگر از ربح تهیه شده باید‏‎ ‎‏خمس آن را بدهید.  (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

سؤال : در مسائل اخیر که در جراید انتشار یافته، مرقوم شده: ماشین سواری اگر مورد‏‎ ‎‏احتیاج باشد، خمس ندارد. منظور از احتیاج، تا چه اندازه است؟ ولو این که هفته ای،‏‎ ‎‏یک یا دو بار مورد استفاده قرار گیرد و مع ذلک می تواند این یک یا دو دفعه را هم از‏‎ ‎‏وسایل عمومی استفاده کند؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر در طول هفته یا ماه و سال، چند بار مورد استفاده واقع‏‎ ‎‏شود و مطابق شؤون شخص باشد، مؤونه محسوب می شود.  (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

سؤال : اشخاصی که ماشین شخصی دارند آیا خمس به آن تعلق می گیرد یا خیر و‏‎ ‎‏چنانچه با این وسیلۀ شخصی گاهی کار کند آیا خمس دارد یا نه؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر وسیلۀ کسب تنها نیست و در زندگی به آن نیاز دارد،‏‎ ‎‏خمس ندارد . (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

پرسش : در توضیح المسائل آن حضرت سؤال شده از کسی که ماشین سواری می خرد‏‎ ‎‏که به تجارتخانه یا مزرعۀ خود یا هر شغلی دارد به سر شغل خود برود و این ماشین را‏‎ ‎‏از رِبح وسط سال می خرد، آیا خمس آن را باید بدهد یا نه؟ فرموده اید که «باید خمس‏‎ ‎‏آن را بدهد»، اما افواهاً شنیده می شود که فرموده اید: «این طور ماشین ها خمس ندارد»،‏‎ ‎‏خواهشمند است بفرمایید که باید خمس بدهد یا نه؟‏

‏‏پاسخ :بسمه تعالی، وسیلۀ سواری اگر برای رسیدن به شغل مورد حاجت است‏‎ ‎‏خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3

**********************************************

پرسش : آیا کسی اتومبیل سواری شخصی داشته‏‎ ‎‏باشد، البته این اتومبیل جهت رفت و آمد از منزل به اداره و رساندن بچه ها به مدرسه‏‎ ‎‏است ـ آیا این نوع اتومبیل خمس دارد یا خیر؟ ‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر جزو احتیاجات شخصی محسوب باشد خمس ندارد . (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

*دستگردان چیست ؟

دستگردانبه معنای گرفتن وجوه شرعی از مالک و بازگرداندن آن به وى است. عنوان دست گردان از عناوین جدید است که در کلمات معاصران در باب زکات و خمس مطرح شده است. دست‌ گردان این است که حاکم شرع‌ (مجتهد جامع شرایط) یا وکیل او و یا فرد مستحق، وجوه شرعى، از قبیل زکات و خمس را از مالک بگیرد و آن را دوباره به وى برگرداند. ...  اگر شخص ، مقدارى زیاد از وجوه شرعى بدهکار باشد، ولى در شرایط فعلى نتواند آن را ادا کند، در صورتى که قصد توبه دارد، بنابر قول برخى ، حاکم شرع ، مى‌تواند با دست گردان کردن، ذمّه‌ی او را فارغ سازد؛ هرچند بهتر آن است که با امید به تمکن مالى او در آینده، پرداخت تمامى آن هنگام تمکّن بر وى شرط شود؛ لیکن برخى، قائل به چنین ولایت ى براى حاکم شرع نشده و آن را تنها براى فرد مستحق با وجود داعی عقلایی جایز دانسته‌اند . به تصریح برخى، کسى که خمس بدهکار است و نمى‌تواند یکباره آن را بپردازد، مى‌تواند با دست گردان کردن آن با حاکم شرع- در صورت صلاحدید- آن را از وى قرض بگیرد و سپس به تدریج بپردازد. بنابر قول برخى، دِینى که از راه دست گردان بر ذمّه‌ی شخص مى‌آید از مئونه به شمار نمى‌رود؛ از این رو، بدهکار نمى ‌تواند مبلغ بدهى را از سود سال کسر کند و سپس خمس سود باقى مانده را محاسبه نماید؛ بلکه باید ابتدا- بدون در نظر گرفتن دَین- خمس سود حاصل را محاسبه کند و آن را بپردازد و سپس از باقى مانده ی آن، بدهی خویش را بپردازد . دست‌ گردان باید با مجتهد جامع شرایط یا نماینده ی وى صورت گیرد .  فایده‌ی دست گردان این است که خمس به ذمّه‌ی شخص، منتقل مى‌شود و در نتیجه مى‌ تواند در اموالى که خمس به آنها تعلّق گرفته تصرف کند و اگر با آنها تجارت کند، سود حاصل، از آنِ او خواهد بود، در حالى که بدون دست گردان، تصرف در آن اموال ، حرام و در صورت تجارت، تنها مالک بخشى از سود خواهد شد نه همه‌ی آن .

دستگردان خمس دو گونه متصوّر است :

۱- آنکه شخص تمامى مبلغ خمس را به حاکم شرع بپردازد و سپس آن را به قرض بگیرد.
۲- آنکه مقدارى از خمس را که نزدش ‌موجود است به حاکم بپردازد و حاکم پس از قبول ، آن را به وى قرض دهد، و سپس شخص براى بار دوم همان مبلغ را به حاکم بپردازد و حاکم دوباره آن را به وى برگرداند و همین طور تا پرداخت همه‌ی مبلغ بدهکارى. در این صورت نیز تمامى مبلغ خمس، به عنوان قرض به ذمه‌ی شخص، منتقل مى‌شود و او بدهکار خمس به حاکم مى‌گردد .

http://wikifeqh.ir/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86 .
**********************************************

پرسش : اگر کسی در اواسط سال خمسی اش یک فرش بخرد ولی تا پایان سال‏‎ ‎‏خمسی اش آن را استفاده ننماید، آیا خمس آن لازم است یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر زاید بر حاجت و شؤون او است باید تخمیس شود . (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

پرسش : کسانی که از منافع سال ماشین سواری یا ماده گاو و گوسفند برای زندگی خود‏‎ ‎‏یا دکان مِلکی برای کسب می خرند با فرض احتیاج، یا نه بلکه برای این که در رفاه‏‎ ‎‏باشند آیا جزء مؤونه محسوب می شود مطلقاً، یا نه مطلقاً، یا تفصیل است.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، ماشین سواری اگر در زندگی شخص مورد حاجت باشد از‏‎ ‎‏مؤونه است و خمس ندارد وگرنه خمس آن باید داده شود و گاو و گوسفند و‏‎ ‎‏دکان خمس دارند و از مؤونه نیستند . (امام خمینی)

 http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

پرسش : در سال 60 برای سفر حج بیت الله‌ ثبت نام کرده ام و مبلغ بیست هزار تومان در بانک گذاشته ام. نوبت‏‎ ‎‏اعزام سفر به سال 62، یعنی پس از پایان سال خمسی خودم، افتاده است؛ ضمناً متذکر می شود که در‏‎ ‎‏سال 58 که در آن موقع هم ثبت نام می شد، در واقع مستطیع بوده ام و لکن غفلتاً توجهی به استطاعت‏‎ ‎‏خود نداشته ام و خود را مستطیع نمی دانسته ام، لذا در آن سال ثبت نام نکرده ام، آیا پولی که اکنون در‏‎ ‎‏بانک برای سفر حج در سال 62 موجود است خمس دارد یا نه؟ با توجه به استطاعت واقعی در سال‏‎ ‎‏58 مستدعی است توضیحاً جواب مرقوم فرمایید.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر از درآمد بین سال به بانک داده اید، در فرض مسأله خمس ندارد . (امام خمینی)

 http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

پرسش :  اگر زنی مقداری طلا که برای زینت به کار می رود، خریداری کند ولی از آن ها‏‎ ‎‏استفاده نکند آیا باید خمس آن را بپردازد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، چنانچه از درآمد کسب تهیه کرده و مورد حاجت نیست‏‎ ‎‏خمس دارد . (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

پرسش : سوغاتی که زائرین از مکه و کربلا برای اقارب و دوستان می گیرند چنانچه تا‏‎ ‎‏وقت رساندن به آن ها چند ماهی از سال خمسشان بگذرد آیا از مؤونه سال قبل است‏‎ ‎‏که سفر کرده یا باید تخمیس گردد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی ، باید تخمیس شود . (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

پرسش : پسری کارگر از درآمد کسب، لوازم زندگی برای زمان ازدواج تهیه می کند؛ آیا با‏  سالگرد شدنِ لوازم ، خمس تعلق می گیرد یا خیر چون در آینده لازم می شود خمس‏‎ ‎‏ندارد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر مورد نیاز او است که تهیه آن فعلاً از مؤونه محسوب شود،‏‎ ‎‏خمس ندارد . (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3
**********************************************

پرسش : اشیایی از قبیل لباس و کتاب و کاغذ و دفترچه که مقداری از آن ها استفاده شده،‏‎ ‎‏اگر یک سال بدون استفاده بماند، آیا خمس به آن ها تعلق می گیرد؟ ‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر چیزهایی است که مورد حاجت و جزو شؤون شخص‏‎ ‎‏است، خمس ندارد وگرنه باید خمس آن داده شود .  (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .
**********************************************

پرسش : شخصی تا به حال حساب سال پرداخت نکرده و مدت 10 سال است کارمند دولت می باشد که‏‎ ‎‏حقوق اول استخدام مشارٌالیه با حقوق فعلیش مغایرت دارد؛ یعنی سالانه مبلغی به حقوقش اضافه‏‎ ‎‏شده. حالیه که قصد حساب کردن مال خودش را دارد آیا موجودی فعلی خودش را بایستی تخمیس‏‎ ‎‏کند یا مخارجی را هم که در این مدت نموده ـ اعمّ از لباس و مسافرت و لوازم منزلی که موجود دارد ـ‏‎ ‎‏بایستی حساب کند و از اولین حقوق استخدامش حساب شود یا همین موجودی فعلی را محسوب‏‎ ‎‏نماید؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، موجودی فعلی را حساب کند و آنچه در زندگی صرف کرده و معلوم نیست که از‏‎ ‎‏رِبح بین سال بوده را با حاکم شرع مصالحه کند .  (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .
**********************************************

پرسش : حقوق بازنشستگی در اثر اجرای مقررات به صندوق بازنشستگی ریخته می شود، لازم است کلاًّ‏‎ ‎‏محاسبه نماید و خمس آن را بدهد یا شرطی ندارد.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، تا دریافت نشده خمس آن واجب نیست . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : آیا به این گونه وسایل (گیتار، سه تار و...) خمس تعلق می گیرد؟ و قاطی کردن‏‎ ‎‏خمس این وسایل با دیگر چیزها اشکال ندارد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، باید خمس پولی که صرف در خرید آن شده، داده شود . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : شخصی که منزلی دارد به اندازه احتیاج خود ولی چون برای معاش روزانه خود‏‎ ‎‏کمبود دارد ناچار خود را در مضیقه می گذارد و بعضی از اتاق های منزل را اجاره‏  می دهد در این صورت این بعضی اتاق ها که اجاره داده خمس دارد یا خیر؟‏
‏‎

‏‏پاسخ : بسمه تعالی ، موارد مختلف است اگر به نحوی باشد که عرفاً از مؤونه خارج‏‎ ‎‏و تبدیل به سرمایه شده خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : اشخاصی که در قم یا جای دیگر منزل دارند و خودشان طبق وظایف شرعیه، در‏‎ ‎‏یکی از ارگان ها در تهران اشتغال دارند و بعضی از اتاق های منزل خود در قم یا جای‏‎ ‎‏دیگر را دست مستأجر داده اند، ولی انگیزه برای حفظ منزل است و البته مختصر‏‎ ‎‏اجاره ای هم می گیرند. آیا این مقدار از منزل که دست مستأجر است با وصف مرقوم،‏‎ ‎‏خروج از مؤونه است و خمس دارد یا خیر؟ توضیح آن که این اجاره دادن موقت است‏‎ ‎‏تا وقتی که به آن وظیفه اشتغال دارند، یعنی هر وقت اشتغال آن ها تمام شد، قصد دارند‏‎ ‎‏که برگردند و تمام منزل را در اختیار و تصرّف خود درآورند.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، در فرض مسأله، خمس واجب نیست . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : پرداخت حق بیمه منزل و خانه و اثاثیه و ماشین جزء مخارج سال حساب‏‎ ‎‏می شود؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر بیمه اجباری و یا پرداخت آن به مقدار متعارف و از شؤون‏‎ ‎‏باشد از مؤونه است . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

‏‏پرسش :  آیا چهارپایانی را که برای نیاز زندگی و مصرف خویش نگهداری می کنند‏‎ ‎‏خمس دارد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر از شؤون او باشد که حیوانات مذکور را داشته باشد خمس‏‎ ‎‏ندارد، و الاّ باید خمس آن ها را بدهد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : مبلغ 000 / 380 ریال بابت ثبت نام خود و همسرم به منظور تشرّف به خانۀ خدا به حساب بانکی‏‎ ‎‏واریز نموده ام که تا سال 1365 سعادت زیارت نداریم؛ بایستی خمس آن را پرداخت نمایم یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر از سال های قبل مستطیع بوده و رفتن به سفر حج واجب نیاز دارد که پول در‏‎ ‎‏بانک بماند، خمس ندارد وگرنه خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : مبلغی جزئی به حساب فرزندانم و حساب قرض الحسنه واریز نموده ام؛‏‎ ‎‏بایستی خمس آن را پرداخت نمایم یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، مبلغ واریز شده به حساب فرزندان اگر به ملک آن ها درآمده و‏‎ ‎‏از ملک شما خارج شده، خمس ندارد و پس انداز شما خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

‏پرسش : اشخاصی که یک باغ برای این که از میوه آن استفاده کنند یا یکی دو تا گوسفند برای‏‎ ‎‏به اصطلاح کاسه دوشی در منزل خود نگهداری می کنند که از شیر آن ها استفاده کنند‏‎ ‎‏می فرمایید که اگر درمحل آن ها عیب باشد که کسی باغ نداشته باشد یا گوسفند کاسه‏‎ ‎‏دوشی نداشته باشد خمس ندارد، آیا این حکم مختص اشخاصی است که فقط یک‏‎ ‎‏باغ یا یکی دو تا گوسفند دارند، یا این که اگر کسی ده باغ یا گوسفند زیادی دارد به‏‎ ‎‏اندازه ای که برای دیگران مؤونه است از این چند باغ و یا چند گوسفند مستثنا است و‏‎ ‎‏خمس بقیه را باید بدهد.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، با فرض این که دو گوسفند یا یک باغ از مؤونه است در فرض‏‎ ‎‏مذکور نیز استثنا می شود و از بقیه خمس بدهد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : بسمه تعالی‏ ، با درود بر رهبر بت شکن امام خمینی؛ سلام و درود خدا و بندگان خدا بر تو ای‏‎ ‎‏امام !‏ این جانب زن جوانی هستم که در مهر ماه سال پیش زندگی مشترکم را با شوهرم‏‎ ‎‏آغاز کردیم. در حال حاضر خانه ای هم نداریم و از نظر لوازمات زندگی در حد‏‎ ‎‏متوسطی هستیم و در ضمن در یک اتاق در منزل پدرم زندگی می کنیم . ‏با توجه به موارد ذکر شده از امام و مرجع بزرگ شیعیان جهان تقاضا دارد که ما را‏‎ ‎‏در مورد فریضه های خمس و زکات و سهم امام راهنمایی فرمایید و بفرمایید که آیا ما‏‎ ‎‏که هنوز خانه ای نداریم و کل دارایی هایمان؛ از قبیل فرش و جواهرات و پس انداز‏‎ ‎‏نقدیمان در حدود صد و پنجاه هزار تومان است. آیا خمس و زکات به ما تعلق‏‎ ‎‏می گیرد  یا خیر؟ و اگر تعلق می گیرد، بفرمایید به پس انداز نقدیمان تعلق می گیرد یا‏‎ ‎‏به  قالی ای که تا شده و گوشۀ اتاق گذاشته شده یا به جواهرات؟ البته از جواهراتم‏‎ ‎‏استفاده می کنم . ‏ از خداوند بزرگ، موفقیت و سلامتی شما را آرزومندم .‏

‏‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، پس انداز نقدی اگر از حقوق و درآمد کسب است خمس‏‎ ‎‏دارد  و مقداری که در بین سال صرف در مایحتاج زندگی شود خمس‏‎ ‎‏ندارد .  (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

‏پرسش : کسی چند اصله درخت می خرد و در زمینی که به ارث به او رسیده می کارد و‏‎ ‎‏این درخت ها هم تا چند سال دیگر درآمدی ندارد. اگر اکنون پول خرید درخت را‏‎ ‎‏حساب کند و خمس آن را بدهد کافی است یا این که باید نمو درخت را هم حساب‏ کند؟ البته اگر در موقع بار گرفتن از مخارج سال زیاد بیاید خمس آن را خواهد داد.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر با رِبحِ قبل از ادای خمس ، درختان را خریده ، خمس آن ها‏‎ ‎‏را باید بدهد و نموّ درختان میوه دار خمس ندارد؛ مگر بعد از فروش . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

‏ پرسش : مقداری سرمایه دادیم به یک سید که زندگی خود را با آن اداره کند؛ اما اکنون اگر بخواهیم سرمایه را‏‎ ‎‏از او بگیریم زندگی او مختل می شود. اجازه می فرمایید آنچه به او دادیم خمس حساب کنیم یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، نمی توانید خمس حساب کنید . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : اگر شخصی از عواید بین سال زمین موروثی را باغ کرد به قصد این که از‏‎ ‎‏میوه اش استفاده کند، نه به قصد تجارت، آیا نموّ درختان و زیادی قیمت باغ خمس‏‎ ‎‏دارد یا نه؟ در صورتی که در توضیح المسائل مسألۀ 1771 مرقوم فرموده اید: فقط باید‏‎ ‎‏خمس میوه را بدهد.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، درختانی که از عواید تهیه شده و میوه در زاید بر مؤونۀ سال‏‎ ‎‏، خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : کسی زمین را باغ درست می کند و درخت کوچک می کارد آیا بر این درخت ها‏‎ ‎‏خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ بنابراین که درخت ها سال به سال بزرگ می شود و‏‎ ‎‏منفعتش هم زیاد می شود در این صورت حکمش چیست خمس تعلق می گیرد یا‏‎ ‎‏خیر؟ و نیز آیا این درختهای مذکور که برای زندگی و معیشت ضروری خود صاحب‏‎ ‎‏می باشد، یعنی زاید از سرمایه نیست خمس به آن ها تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر نهال ها مخمس باشد هر مقدار از درخت ها که پس از‏‎ ‎‏رسیدن وقت استفاده از آن صرف مؤونه شده خمس ندارد و بقیه خمس‏‎ ‎‏دارد و اگر نهال ها مخمس نبوده تمام درختها خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : درخت میوه ای را برای مصرف خویش و نیز فروش کاشته است. در صورتی که‏‎ ‎‏اصل زمین مُخَمَّس است، حکم خود درخت را از حیث خمس بیان فرمایید.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، در فرض مسأله، رشد و نموّ درخت خمس ندارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : وسایل و ابزار کشاورزی را نسبت به اصل خرید و استهلاک آن در رابطه با‏‎ ‎‏خمس چگونه ملاحظه کنند؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، از سرمایه محسوب است، ولی بعد از تخمیس اصل آن، در‏‎ ‎‏ترقی قیمت آن خمس نیست و جبران استهلاک آن، از درآمد کسب اشکال‏‎ ‎‏ندارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

‏پرسش : مقداری زمین مزروعی از پدر حقیر ارث به این جانب رسیده و مقداری خودم به‏‎ ‎‏واسطۀ تحجیر مالک شده ام و مقدار دیگری هم خریده ام یک قسمت از اراضی‏‎ ‎‏مذکوره لیمو و پرتقال و نخل غرس نموده ام و باقی را جو و گندم زراعت می نمایم‏‎ ‎‏زکات جو و گندم را سر خرمن رو می کنم. در موضوع درخت ها آیا خمس به محصول‏‎ ‎‏آن ها تعلق دارد یا به اصل زمین و یا به بوته های اشجار و نموّ آن ها، لطفاً با عبارتی‏‎ ‎‏روشن و واضح که عوام بفهمند مرقوم دارید و تکلیف حقیر را روشن فرمایید. در‏‎ ‎‏صورتی که خمس به اصل زمین و درخت ها و نمو آن ها تعلق می گیرد کسی را تعیین‏‎ ‎‏فرمایید که درخت ها را جدا سازد یا قیمت نماید تا پنج یک ملک را تحویل به آن‏‎ ‎‏شخص نمایم. در خاتمه دوام عمر آن رهبر انقلاب را از خداوند خواستارم. ‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، آنچه به ارث رسیده خمس ندارد و زمینی که به احیای ملک‏‎ ‎‏شده یا خریداری کرده اید جهت زراعت یا احداث باغ خمس دارد و نیز‏‎ ‎‏اصل درختان و زرع باید تخمیس شود و نمائات آن ها در زاید بر مؤونه‏‎ ‎‏سال خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

‏پرسش : محضر مقدّس زعیم عالی قدر و قائد عظیم الشأن، امام امّت، حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی، آقای حاج آقا روح الله‌ الموسوی الخمینی، مدّ ظله؛ تقاضا می شود مسألۀ زیر‏‎ ‎‏را پاسخ کتبی عنایت فرمایید:‏

‏‏خمس ابزار کشاورزی از قبیل: 1. تیلر کشاورزی؛ 2. تراکتور کشاورزی؛ 3. گاو‏‎ ‎‏کشاورزی؛ 4. موتورسیکلت برای کارهای کشاورزی .‏ خمس ابزارهای فوق الذکر باید داده شود یا داده نشود؟ خواهشمندیم که مسأله را‏‎ ‎‏خیلی ساده و روشن پاسخ بفرمایید. ‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، مذکورات خمس دارند .  (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

‏ پرسش : بذر مُخَمَّس را در سال بعد می تواند استثنا کند و خمس بقیه را بدهد یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، مقدار بذر استثنا می شود و خمس به بقیه تعلق می گیرد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : اصل زمین های زراعی که موات بوده و احیا کرده اند و با آن کشاورزی می کنند؛‏‎ ‎‏آیا خمس دارد یانه؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خمس دارد .  (امام خمینی)

پرسش : باغی را (مثلاً انگور) احداث کرده تا هم از میوه آن برای مؤونه شخصی استفاده‏‎ ‎‏کند و هم مقدار اضافی را برای امرار معاش بفروشد؛ آیا اصل درخت های میوه خمس‏‎ ‎‏دارد یا نه و آیا جزء رأس المال هست یا نه؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خمس دارد . (امام خمینی)

پرسش : باغی را خریده هم برای استفاده شخصی از میوه آن، و هم مقدار اضافی را برای‏ امرار معاش بفروشد. لطفاً مسأله خمس اصل باغ و میوه های آن را بیان فرمایید.‏

پاسخ : بسمه تعالی، اصل باغ خمس دارد و میوه در زاید بر مؤونه خمس دارد . (امام خمینی)

پرسش : زمین هایی را خریده برای کشاورزی آیا اصل زمین و ترقّی قیمت آن خمس‏‎ ‎‏دارد یا نه؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خمس دارد . (امام خمینی)

پرسش : کسی درخت کاشته میوه دار و غیر میوه دار این ها اگر به ثمر رسید خمس دارد یا‏‎ ‎‏نه؟ 

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خمس دارد .  (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : زیدی زمین زراعتی را از فواید بین سال خریداری نموده برای زراعت هایی که‏‎ ‎‏خودش به آن احتیاج دارد، مانند سیب زمینی و خیار و گوجه و گندم، آیا این زمین‏‎ ‎‏خمس دارد یا خیر؟‏

‏پاسخ : بسمه تعالی ، خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : این جانبان کشاورز هستیم و با وامی که دولت به ما می دهد و‏‎ ‎‏اقساط سال به سال آن را می پردازیم، چاه عمیق حفر می کنیم و سال حساب خمس‏‎ ‎‏داریم. آیا این چاه عمیق و موتورآب آن جزو سرمایۀ زراعت است که در بین هر سال‏‎ ‎‏که از اقساط وام آن می دهیم، سر سال باید آن را حساب نموده و خمس آن را بدهیم، یا‏‎ ‎‏پس از تمام شدن اقساط، مجموع آن را حساب نموده خمس آن را بدهیم و یا اصلاً‏‎ ‎‏سرمایۀ زراعت نیست و خمس به آن تعلق نمی گیرد؟ مرقوم فرمایید و همچنین زمین‏‎ ‎‏زراعت که خریداری می کنیم و در بین سال قیمت آن را می دهیم سر سال آن زمین را‏‎ ‎‏حساب نموده و خمس آن را بدهیم یا نه؟ ‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، زمین و چاه آب و موتور حکم سرمایه دارد، هر مقدار از آن که‏‎ ‎‏قسط آن تا سر سال پرداخت شده، خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : اگر کسی که سال خمسی دارد تراکتوری را با شرکت دیگری برای کسب بخرد،‏‎ ‎‏در حالی که نیمی از سهم خود را بدهکار است، باید خمس تراکتور را بدهد؟ و آیا‏‎ ‎‏نمی تواند از منفعت سالانۀ خود برای پرداخت بدهی استفاده کند؟‏

پاسخ : بسمه تعالی، نسبت به مقداری که مالک شده و بدهی ندارد باید خمس‏‎ ‎‏بدهد و می تواند از منفعت سال، بدهی را بدهد؛ لکن باید خمس آن را هم‏‎ ‎‏بپردازد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : اگر خمس گوساله ای را که هفت هزار ریال قیمت دارد بدهند و سال بعد که گاو‏‎ ‎‏شده است قیمت آن سی هزار ریال است آیا زیادی آن خمس دارد یا نه؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خمس ندارد، مگر آن که کار او گاو فروشی باشد و آن را‏برای  فروش بزرگ کرده باشد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : یک نفر مقداری پول دارد و خمس آن ها را داده است. این پول را تا مدتی از سال یعنی شش ماه در‏‎ ‎‏اختیار دارد و سپس آن پول را خرج می کند و در آخر سال از درآمد خود مقداری پول پس انداز می کند،‏‎ ‎‏آیا می تواند پول مخمس سال قبل را از آن کسر کرده و خمس مابقی را بدهد یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، نمی تواند کسر کند و باید خمس پس انداز را بدهد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : اگر کسی خمس به او تعلق بگیرد و خمس ندهد آیا می شود به مهمانی او رفت یا احیاناً هدیه ای را از‏‎ ‎‏او پذیرفت یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر یقین نداشته باشید که در مال مورد ابتلاء شما خمس است، اشکال ندارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : شخصی گاو خود را که برای استفاده، از آن محافظت می نمود، پس از چند سال‏‎ ‎‏آن را فروخته و پول آن را برای خرج ازدواج پسر خود صرف نموده، آیا خمس آن را‏‎ ‎‏بدهکار می باشد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر قبلاً خمس آن را داده، دیگر خمس ندارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : روستانشین، گاو شیرده و چند رأس گوسفند هم دارد؛ برای مؤونۀ لبنیاتی اش‏‎ ‎‏مثلاً گاو کافی است، لیکن جهت پختن نان و گرم کردن منزل در فصل سرما به سوخت‏‎ ‎‏حاصل از گوسفندان احتیاج دارد؛ خمس گوسفندان واجب است یا خیر؟ و در‏‎ ‎‏صورت وجوب، گوسفندان قیمتشان اگر بیش از گاو باشد مختار است که هر کدام را‏ مؤونه قرار دهد، یا چون گاو شیرش بیش از چندین رأس گوسفند است و رفع نیاز را‏‎ ‎‏می کند خمس گوسفندان را بدهد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، گاو و گوسفند که برای استفاده از شیر و پشم و فَضَلات آن‏‎ ‎‏نگهداری می کند، حکم سرمایه دارد و باید تخمیس شود . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

‏‏پرسش :  آیا چهارپایانی را که برای نیاز زندگی و مصرف خویش نگهداری می کنند‏‎ ‎‏خمس دارد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر از شؤون او باشد که حیوانات مذکور را داشته باشد خمس‏‎ ‎‏ندارد، و الاّ باید خمس آن ها را بدهد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : اشخاصی که یک باغ برای این که از میوه آن استفاده کنند یا یکی دو تا گوسفند برای‏‎ ‎‏به اصطلاح کاسه دوشی در منزل خود نگهداری می کنند که از شیر آن ها استفاده کنند‏‎ ‎‏می فرمایید که اگر درمحل آن ها عیب باشد که کسی باغ نداشته باشد یا گوسفند کاسه‏‎ ‎‏دوشی نداشته باشد خمس ندارد، آیا این حکم مختص اشخاصی است که فقط یک‏‎ ‎‏باغ یا یکی دو تا گوسفند دارند، یا این که اگر کسی ده باغ یا گوسفند زیادی دارد به‏‎ ‎‏اندازه ای که برای دیگران مؤونه است از این چند باغ و یا چند گوسفند مستثنا است و‏‎ ‎‏خمس بقیه را باید بدهد.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، با فرض این که دو گوسفند یا یک باغ از مؤونه است در فرض‏‎ ‎‏مذکور نیز استثنا می شود و از بقیه خمس بدهد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : شخصی به مقدار مصرف لبنیات منزل خود گاو و گوسفند دارد. آیا تخمیس‏‎ ‎‏آن ها هم مثل سرمایه اش لازم است یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، حکم سرمایه دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : شخصی روستایی که حساب سالیانه نداشته، تعدادی گوسفند دارد و برای‏‎ ‎‏اعاشۀ خود و عیالاتش احتیاج به شیر و دوغ آن ها دارد. آیا در موقع حساب دارایی‏‎ ‎‏خود باید خمس آن حیوان ها را بدهد یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، باید خمس آن ها را بدهد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش :  شخصی دو عدد میش گرفته است که شیر او را به مصرف خانواده می رساند، آیا‏‎ ‎‏خمس دارد یا نه؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : اشخاصی که دامدار می باشند و دارای گوسفندانی هستند و تا به حال سال برای‏‎ ‎‏خودشان تعیین ننموده اند، حال می خواهند سال تعیین نمایند، آیا بر گوسفندان آن ها‏‎ ‎‏هم خمس تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، گوسفندان اگر از درآمد کسب تهیه شده، خمس دارد و‏‎ ‎‏همچنین اگر از نتاج گوسفند ارثی یا نتاج گوسفند بخششی باشد، خمس‏‎ ‎‏دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : اشخاصی که کشاورز می باشند و جهت کشاورزی خود ملکی خریده اند و آن‏‎ ‎‏ملک ابزار کار آن ها می باشد، آیا به آن ملک هم خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ ‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، زمین زراعتی و ابزار کشاورزی در حکم سرمایه است و‏‎ ‎‏خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : این جانب مقلد حضرت عالی می باشم. می خواهم سرمایه ام را که قریب 120 رأس‏‎ ‎‏گوسفند است خمس و سهم امامش را بدهم . آیا به همه گوسفندها خمس و سهم امام‏‎ ‎‏تعلق می گیرد یا قابل تخفیف است؟ غیر از این سرمایۀ دیگری هم ندارم. جواب‏‎ ‎‏مرقوم فرماید .‏

پاسخ : بسمه تعالی، سرمایه خمس دارد؛ مگر در صورتی که اگر خمس آن را بدهد‏‎ ‎‏نتواند زندگانی خود را اداره کند . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : شخصی دو صد رأس گوسفند دارد و دو صد هزار تومان املاک زراعی جهت‏‎ ‎‏مخارج خود خریده تا به حال ابداً وجوهات نداده و فعلاً می خواهد اموالش را حساب‏‎ ‎‏کند اما محصول تمام این دارایی مخارج اقتصادی او را کفاف نمی کند می شود نصف‏‎ ‎‏اموالش را حساب کرد و نصف دیگرش جهت مخارجاتش حساب نکرد یا خیر باید‏‎ ‎‏تمام دارایی او را حساب کرد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، باید خمس همه را بدهد، بلی اگر واقعاً وضع او طوری باشد‏‎ ‎‏که به دادن خمس زندگی مناسب با حالش را نتواند ادامه دهد واجب نیست‏‎ ‎‏خمس بدهد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : کسی که با قرض، سرمایه ای را تهیه کرده است، پس از تحصیل سود و گذشت‏‎ ‎‏سال، از چه زمانی خمس بر او واجب است؟ و چگونه با پرداخت قرض، سرمایۀ‏‎ ‎‏مخمّسی خواهد داشت؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر از سود، قرض سرمایه را ادا می کند، باید خمس بدهد و‏‎ ‎‏چنانچه در بین سال، قرض را ادا کرده، سر سال خمس دارد و در این‏‎ ‎‏صورت سرمایۀ مخمّسی دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : در عُروةُ الوُثقی دارد که اگر استفاده برد و خواست سرمایه قرار دهد یَجِبُ الخُمسُ‏‎ ‎‏ثُمَّ الأِتِّجارُ ،  آیا مراد این است که در آخر سال خمسی اش خمس سرمایه را بدهد، یا این که به مجرد سرمایه قرار دادن آن باید خمس آن را بدهد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، باید در ابتدا پیش از به کارگیری سرمایه خمس آن را بپردازد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : در عُروةُ الوُثقی (کتابُ الخُمس، مسأله: 59): «فَإِذا لَم یَکُن لَهُ مالُُ مِن أَوَّلِ الأَمرِ‏‎ ‎‏فَاکتَسَبَ أَوِ استَفادَ مِقداراً وَ أَرادَ أَن یَجعَلَهُ رَأسَ المالِ لِلتِّجارَةِ وَ یَتَّجِرُ بِهِ ، یَجِبُ إِخراجُ‏‎ ‎‏خُمسِهِ عَلَی الأَحوَطِ ثُمَّ الأِتِّجارُ بِهِ» مراد این است که اگر شخصی در یک معامله مبلغی‏‎ ‎‏استفاده کرد (مثلاً دلالی کرد) و می خواهد آن را سرمایه قرار دهد؛ آیا باید همان وقت‏‎ ‎‏خمس آن را بدهد و بعد اِتِّجار کند یا تا آخِر سال حق دارد خمس را ندهد و بعد از‏‎ ‎‏تمام شدن سال خمس را بدهد؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، لازم نیست فوراً خمس بدهد و می تواند تا سر سال خمسی‏‎ ‎‏خود، ادای خمس را تأخیر بیندازد .(امام خمینی)

* منبع :  استفتائات امام خمینی جلد 4 ص 470 .

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .  

*********************************************

پرسش : اگر کسی یک ماشین کامیون دارد که با آن کار می کند و زندگی خود را اداره می کند.‏‎ ‎‏آیا باید خمس این ماشین را هم بدهد یا نه؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، ماشین کار در حکم سرمایه است و خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : یک موتور سیکلت خریده ام به قیمت 7000 تومان که اختصاص دارد برای‏‎ ‎‏آمدن به سر خدمت و برگشتن به خانه؛ چون در بیراهه قرار گرفته ایم و وسیلۀ عمومی‏‎ ‎‏کم است.‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، موتور سیکلت در صورتی که برای زندگی محل احتیاج نبوده‏‎ ‎‏و برای شغلتان که رفتن به محل کار است بوده خمس آن واجب است . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : شخصی فرش نیمه بافی دارد و جای آن در منزل او با زیلو یا موکت فرش شده‏‎ ‎‏آیا خمس آن فرش نیمه کاره واجب است؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : اصناف بازار در سر سال خمس خود قسمتی از سرمایه شان جنسی است که به‏‎ ‎‏نسیه آورده اند که باید بعداً بفروشند تا این بدهی سرمایه را بدهند آیا این قسمت از‏‎ ‎‏سرمایه خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، نسبت به مقدار بدهی خمس واجب نیست و بقیه باید حساب‏‎ ‎‏شود . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : مستأجر مبلغی به عنوان سپرده، معروف به سرقفلی به موجر پرداخت نموده؛‏‎ ‎‏اگر موجر در مدت مال الاجاره از سپرده استفاده نماید و یا ننماید، خمس به آن تعلق‏‎ ‎‏می گیرد یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، سرقفلی ملک گیرنده می شود و جزء سرمایه و درآمد است و‏‎ ‎‏خمس به آن تعلق می گیرد؛ ولی اگر پول امانت یا قرض نزد او باشد، خمس‏‎ ‎‏ندارد . (امام خمینی)

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : اگر موجر به ادارۀ دارایی جمهوری اسلامی مالیات سپرده را به اندازۀ خمس بپردازد، وظیفۀ الهی او‏‎ ‎‏در این صورت چه می باشد؟ ‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، مالیات کفایت از خمس نمی کند . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : این جانب از آن جناب تقلید می نمایم، به استحضار می رساند که دارای یک مغازۀ‏‎ ‎‏الکتریکی بوده که سرقفلی آن به مبلغ 000 / 380 تومان فروخته شده و مغازۀ دیگری از‏ مسجد جعفری گیشا سرقفلی آن را به مبلغ 000 / 850 تومان خریداری نموده ام. اینک‏‎ ‎‏با داشتن 5 فرزند از 12 ساله تا 2 ساله که یکی دختر و 4 دیگر پسر است و در خانۀ‏‎ ‎‏اجاره ای نشسته ام و ماهیانه با آب و برق مبلغ 2500 تومان کرایه می دهم؛ استدعا دارم‏‎ ‎‏در صورتی که تفاوت بین 380 تا 850 هزار تومان سرقفلی جدید (000 / 500 تومان)‏‎ ‎‏خمس به آن تعلق می گیرد مرقوم فرمایید. ‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، سرقفلی در حکم سرمایه است و خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : زیدی منزل کوچکی داشته که از ارباح مکاسبش ساخته و تخمیس نموده بوده‏‎ ‎‏چون مورد شبهه بوده سپس با داشتن آن منزل ،  منزل دیگری وسیع تر و بهتر مطابق‏‎ ‎‏شأنش ساخته؛ ولی قسمت فوقانی آن در مدت دو سال است که ساخته شده مورد نیاز‏‎ ‎‏بوده ـ پیش بینی برای ازدواج پسرها بوده که شاید یکی بعد از شش ماه دیگر مثلاً‏‎ ‎‏ازدواج کند ـ آیا دستگاه فوقانی مؤونه و مستثنا است یا باید تخمیس شود و هکذا‏‎ ‎‏جنب همین ساختمان مغازه ای است که بچه هایش کاسبی می کنند آیا مبلغی که خرج‏‎ ‎‏مغازه از نظر ساختمان نموده باید تخمیس شود یا خیر؟‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، مغازه ها باید تخمیس شود و قسمت فوقانی اگر در موقع‏‎ ‎‏ساختن مورد حاجت نبوده باید تخمیس گردد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش :  این جانب در ایام زندگانی، سال برای خود تعیین نموده و در ضمن سال خود،‏‎ ‎‏ملکی برای تهیۀ معاش خود خریداری نموده ام، خرید املاک در حدود هشتاد و پنج‏‎ ‎‏هزار و پانصد تومان می باشد و حدود بیست و پنج هزار تومان از دولت قرض‏‎ ‎‏نموده ام، و درآمد زیادی ندارم؛ آیا در ملک نامبرده وجوه قرار می گیرد یا خیر؟ جواب‏‎ ‎‏مرقوم بفرمایید. ‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، در زاید بر مقدار قرض، خمس واجب است و چنانچه قرض‏‎ ‎‏را ادا نمایید، مقدار قرض هم خمس دارد . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************

پرسش : اگر در ضمن سال خمسی ، اموالی که مورد معامله و کسب است به سرقت رفت‏‎ ‎‏یا تلف غیر عمدی شد،  در آخر سال ...  چگونه محاسبه کند؟ (در عُروه و توضیح المسائل‏‎ ‎‏اختلافی در مسأله تلف به چشم می خورد)‏

‏‏پاسخ : بسمه تعالی، اگر سرمایه یا مال التجاره، قسمتی در وسط سال تلف شود و یا‏‎ ‎‏آن که در معامله ای زیان پیدا شود، از بقیۀ درآمد همان رشته کسب جبران‏‎ ‎‏می شود و در آخر سال، باقیماندۀ درآمد پس از کسر تمام خسارات حساب‏‎ ‎‏می شود . (امام خمینی)
http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_120783/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%85%D8%B3 .

*********************************************
پرسش : در محلِّ کسبِ مِلکِ شخصی یا اجاره ای مخارجی می کند که بعضی مربوط به‏ کسب می شود و بعضی مربوط به کاسب، مانند تلفن و برق و آب و تهویۀ هوا، و‏‎ ‎‏بعض  مخارج اثری در کسب ندارد، مانند مخارج بنایی و کارگری یا تعمیرات و‏‎ ‎‏تزیینات مثل سنگ فرش و در و پیکر مغازه. اگر همۀ این ها خمس دارد چگونه‏‎ ‎‏قیمت گذاری کند در حالی که بعضی نایاب شده و چندین برابر قیمت پیدا کرده، مثل‏‎ ‎‏تلفن و وسایل تهویۀ آب؟‏